Zajęcia egzekucyjne – jak sprawdzić i jak przebiega proces

Kto może zająć Twoje konto

Być może zdziwiła Cię sytuacja, kiedy bank przelał Twoje pieniądze, aby spłacić zajęcie egzekucyjne, choć wcale nie miał na to Twojej zgody. Jak to możliwe? Zgodnie z prawem, trzeba postąpić w ten sposób. Gdy bank otrzyma informację o zajęciu, zostaje też wezwany do przekazania kwoty wynikającej z zajęcia. Jeśli więc Twoje konto zostanie zablokowane, automatycznie utracisz dostęp do znajdujących się na nim pieniędzy. 

Podstawy prawne, które dotyczą zajęć egzekucyjnych to:

• przepisy kodeksu postępowania cywilnego (art. 889 i 890) – mamy wówczas do czynienia z egzekucją komorniczą,
• przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 80 i 81) – co z kolei oznacza egzekucję administracyjną.

W przypadku egzekucji komorniczej, konto zajmuje komornik sądowy. Jeśli dochodzi do egzekucji administracyjnej, konto może zostać zajęte przez:

• Naczelnika Urzędu Skarbowego,
• właściwy organ gminy o statusie miasta,
• Dyrektora Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
• inny, uprawniony do tego organ.

Zajęcie konta bankowego przez organ egzekucyjny – kto powinien Cię o nim powiadomić

Banki są zawiadamiane o zajęciu konta elektronicznie – takie powiadomienie dociera do banku najpóźniej kolejnego dnia roboczego. Od tego momentu, bank ma obowiązek zablokować pieniądze na Twoim koncie. W tym samym czasie, organ egzekucyjny prześle do Ciebie list z dokumentami na temat zajęcia. Pamiętaj, że o długu jako pierwszy powinien zawiadomić Cię wierzyciel, a następnie wezwać Cię do zapłaty. Jeśli to działanie nie będzie skuteczne, wierzyciel uzyskuje tytuł wykonawczy – decyzję, wyrok lub nakaz zapłaty wydany przez sąd lub inny właściwy organ. O tym również, zarówno sąd, jak i organ egzekucyjny, powinien Cię powiadomić.

Jeśli nie poinformowano Cię o zadłużeniu, możesz złożyć zażalenie do organu odpowiedzialnego za odzyskanie długu. Najpierw jednak upewnij się, czy przesyłka rzeczywiście została nieskutecznie doręczona. Nieodebranie korespondencji, nie zwalnia Cię z obowiązku zapłaty. Co więcej, takie działanie może Cię sporo kosztować!

W Polsce za doręczanie przesyłek sądowych odpowiedzialna jest Poczta Polska S.A. i robi to na kilka sposobów:

• doręczenie do rąk własnych adresata,
• doręczenie przez odebranie listu przez każdą osobę dorosłą, która przebywa pod adresem wskazanym na kopercie,
• doręczenie administratorowi, dozorcy, sołtysowi – jeśli te osoby zobowiązały się, że przekażą Ci przesyłkę,
• awizo, czyli informację o przesyłce zostawioną w drzwiach lub skrzynce pocztowej odbiorcy.

Masz zajęcie egzekucyjne? Otrzymasz powiadomienie

O postępowaniu egzekucyjnym powinien powiadomić Cię organ egzekucyjny. Jeśli w ciągu 14 dni nie odbierzesz przesyłki we wskazanej placówce pocztowej, przesyłka trafi do nadawcy jako doręczona. W takiej sytuacji Twoje zażalenie będzie bezpodstawne.

Twoje konto jest zablokowane bez powiadomienia? Możesz sprawdzić, czego dotyczy zajęcie egzekucyjne w banku –  skorzystaj z usług bankowości elektronicznej albo zadzwoń do swojego doradcy. Na Twoją prośbę, doradca poda Ci sygnaturę akt oraz informację o organie egzekucyjnym, z którym będziesz mógł skontaktować się bezpośrednio, aby ustalić szczegóły zajęcia. Jeśli pieniądze zostały zajęte w ramach egzekucji komorniczej, dane komornika znajdziesz w internecie.

Blokada konta przez bank – co warto wiedzieć?

Gdy otrzymamy zawiadomienie o zajęciu egzekucyjnym, zgodnie z prawem musimy zablokować wszystkie Twoje konta – chyba, że organ egzekucyjny wskaże jedno konkretne. Mowa tu zarówno o kontach indywidualnych, wspólnych (konta osobiste, konta oszczędnościowe Uruchomi się w nowym oknie, lokaty), jak i firmowych (dla jednoosobowych działalności gospodarczych i spółek cywilnych).

W związku ze zmianami w prawie, od 30.10.2020 r., musimy w takiej sytuacji zablokować również konta otwarte po wpływie zajęcia egzekucyjnego.

Nasuwa się naturalne pytanie, czy bank może zablokować konto więcej niż jednej osoby, jeśli zajęcie egzekucyjne dotyczy tylko jednej z nich? Tu również odpowiedź jest twierdząca. Organ ściągający wierzytelność (np. komornik, urząd skarbowy czy ZUS) może zająć konto, które prowadzimy dla kilku osób. 

Te zasady dotyczą także kont spółek cywilnych. Gdy Twoje konto zostanie zablokowane, masz 7 dni aby dostarczyć organowi egzekucyjnemu umowę, która określa udziały poszczególnych osób w spółce. Następnie, organ egzekucyjny powinien zwolnić odpowiednią ilość pieniędzy. Jeśli umowa nie określa udziałów wspólników, przyjmuje się, że są one równe dla każdego.

Czy wszystkie pieniądze na koncie będą zablokowane?

Nie. Blokujemy na koncie tylko kwotę Twojego zadłużenia z odsetkami i prowizją za realizację zajęcia. Nie blokujemy również kont, na których masz pieniądze w ramach tzw. kwoty wolnej. Blokadę założymy dopiero, gdy ta kwota będzie wykorzystana. 

W ustawie określono sytuacje, w których pieniądze nie zostaną zablokowane. O jakich przypadkach tu mowa?

Kwota wolna od zajęcia egzekucyjnego 

Jest to kwota, która jest do Twojej dyspozycji na zajętym koncie. Dotyczy wszystkich Twoich kont, a nie każdego z osobna. Jej wysokość wynosi 75% minimalnego wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w tzw. pełnym wymiarze czasu pracy. Od 1 stycznia 2024 r. ta kwota wynosi ona 3 181,50 zł, a od lipca 2024 r. będzie wynosić – 3 225,00 zł. Kwota wolna odnawia się w każdym miesiącu, jej niewykorzystana część nie przechodzi jednak na kolejny miesiąc. Co ważne, nie przysługuje w przypadku zajęcia konta firmowego, jak również zajęcia które wynika z nieopłaconych alimentów. W pozostałych przypadkach to Ty decydujesz, na co chcesz przeznaczyć pieniądze w ramach kwoty wolnej od zajęcia. Jeżeli chcesz, możesz także przekazać je do organu egzekucyjnego. Wtedy musisz jednak złożyć odpowiednie oświadczenie. 

Pieniądze z tytułu alimentów

Zgodnie z prawem, alimenty są zwolnione z egzekucji. Kiedy jednak Twoje konto bankowe jest zajęte, blokujemy również pieniądze, które trafiają na nie z tytułu alimentów. 

Możesz wypłacić te pieniądze, jeśli:

• alimenty wpłynęły na Twoje konto z innego konta osoby fizycznej – pod warunkiem, że osoba, która ma do nich prawo, przedstawi wyrok zasądzający to świadczenie. Taki dokument musi być dostarczony do naszego oddziału.
• organ egzekucyjny przesłał na Twoje zablokowane konto pieniądze z tytułu alimentów. W takim przypadku, nie musisz dostarczać dodatkowych dokumentów.

Inną kwestią jest obowiązek zapłaty alimentów w przypadku firm, których konta podlegają zajęciu egzekucyjnemu. Gdy alimenty są składową listy płac, pieniądze będą potrącone z wynagrodzenia.

Pieniądze które nie podlegają egzekucji

Sprawdź, co jeszcze nie podlega zajęciom egzekucyjnym:

• pieniądze wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
• świadczenia rodzinne,
• dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych,
• rodzinny kapitał opiekuńczy,
• dofinansowanie do żłobka (które będzie przysługiwało jeżeli nie został przyznany na to dziecko rodzinny kapitał opiekuńczy),
• zasiłki dla opiekunów,
• świadczenia z pomocy społecznej,
• świadczenia integracyjne,
• świadczenie wychowawcze,
• dodatki osłonowe itp.

Wynagrodzenie dla pracowników

Nawet gdy masz zablokowane konto firmowe, możesz wypłacić swoim pracownikom pensję. Aby to zrobić, musisz przedstawić listę płac. Sposób wypłaty zależy od tego, czy Twoje konto jest objęte egzekucją administracyjną, czy komorniczą.

Jeśli jest to egzekucja administracyjna, musisz dostarczyć do banku listę płac. Pamiętaj jednak, że bank może przekazać Ci pieniądze tylko na bieżące wypłaty wynagrodzenia dla pracowników (nie właściciela), z podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz składkami ZUS. Oznacza to, że najpóźniej do dziesiątego każdego miesiąca musisz dostarczyć listę płac za wykonaną pracę w poprzednim miesiącu. Po tym terminie, wynagrodzenie staje się zaległe i potrzebujesz zgodę organu egzekucyjnego, aby wypłacić pieniądze.
W przypadku egzekucji sądowej, wynagrodzenia dla pracowników wypłacisz z konta, gdy pozwoli na to komornik sądowy. W takiej sytuacji, komornik przesyła dokument do banku. Wskazuje w nim, jaka kwota podlega zwolnieniu spod egzekucji. Jeżeli Twoje konto zajął więcej niż jeden komornik sądowy i nie ma informacji, który organ prowadzi egzekucję łączną, potrzebujesz zgody każdego z komorników.

Czy mogę przekazać pieniądze wcześniej?

Jeśli chcesz wcześniej przekazać pieniądze na rzecz zajęcia, możesz to zrobić w określonych sytuacjach. Wystarczy, że złożysz odpowiednie oświadczenie. Możesz to zrobić np. na infolinii lub w oddziale banku, jeżeli masz pieniądze w ramach kwoty wolnej lub limitu kredytowego.

Czy mogę przelać pieniądze komornikowi z konta VAT

Nie, konto VAT można obciążyć wyłącznie na podstawie administracyjnego tytułu wykonawczego. Takie postanowienie dotyczy należności z tytułu:

• podatku od towarów i usług,
• podatku dochodowego,
• podatku akcyzowego,
• należności celnych,
• należności wskazanych w ustawie należności ZUS.

Nie możesz spłacać z tych pieniędzy innych zobowiązań.

Co się stanie, jeśli mam kilka zajęć egzekucyjnych

Jeśli egzekucję z Twojego konta prowadzą np. komornik i urząd skarbowy lub ZUS albo różni komornicy, to sytuację taką nazywamy zbiegiem egzekucji. W takich przypadkach, postępowanie może przebiegać dwojako:

• w przypadku egzekucji administracyjnej i komorniczej: pieniądze przekażemy do organu, który pierwszy zajął Twoje konto.

Jeśli suma nie będzie wystarczająca, wypłacamy pieniądze organowi, który pierwszy dokonał zajęcia. A jeśli nie da się ustalić, kto był pierwszy – do organu egzekucyjnego, który zajął większą kwotę.

• w przypadku kilku egzekucji komorniczych: czekamy, aż sprawa trafi do jednego komornika lub kiedy na koncie będzie wystarczająca ilość pieniędzy, dzięki której można spłacić wszystkie zajęcia.

Zawieszenie postępowania egzekucyjnego – kiedy jest możliwe

Masz 7 dni od zawiadomienia o postępowaniu, aby wnieść do sądu powództwo do organu egzekucyjnego o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego (np. wyroku). W takim przypadku, egzekucja zostaje wstrzymana. Jeśli to nie nastąpi, bank musi przekazać pieniądze:

• w przypadku konta osobistego – jeśli suma pieniędzy przekracza wartość kwoty wolnej albo w danym miesiącu kwota wolna jest już w całości wykorzystana lub było to zajęcie alimentacyjne,
• w przypadku konta firmowego – jeśli były na nim jakiekolwiek pieniądze, gdyż w tym przypadku nie przysługuje kwota wolna od zajęcia.

Od 25 marca 2024 r. banki są zobowiązane do niezwłocznego przekazania pieniędzy z zajętego konta do organu egzekucyjnego. W przypadku występowania zbiegu egzekucji komorniczych i braku pieniędzy na pokrycie wszystkich tytułów, zajęcia nie są realizowane. Komornicy mają obowiązek przekazać tytuły wykonawcze do komornika, który jest organem właściwym do prowadzenia egzekucji łącznej. Po spełnieniu tego wymogu możemy przystąpić do realizacji zajęć egzekucyjnych.

Czy możesz korzystać z pieniędzy na koncie, jeśli postępowanie egzekucyjne zostało zawieszone

Niestety nie. Zawieszenie to inaczej wstrzymanie egzekucji, a zajęcie konta bankowego nadal pozostaje w mocy. Oznacza to, że nawet jeśli egzekucja została zawieszona, to bank nadal nie może wypłacić Ci pieniędzy. Będzie tak, aż do momentu gdy organ egzekucyjny przekaże prawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. W okresie zawieszenia egzekucji, organ egzekucyjny może wyrazić zgodę na to, aby korzystać z pieniędzy, które znajdują się na koncie objętym egzekucją. Wystarczy, że bank otrzyma stosowną informację od organu egzekucyjnego. 

Zawieszenie może nastąpić:

• na wniosek wierzyciela, bez dodatkowego uzasadnienia,
• na wniosek dłużnika – czyli Twój, jeśli przedstawisz dokumenty, że sąd uchylił lub wstrzymał tytuł wykonawczy,
• z urzędu – jeśli komornik uzyska informację o braku zdolności procesowej (ubezwłasnowolnienie), braku przedstawiciela ustawowego lub śmierci (zarówno dłużnika, jak i wierzyciela).
• z mocy prawa – gdy zostanie ogłoszona upadłość dłużnika.

Aby zawiesić zajęcie konta bankowego, należy przesłać do banku decyzję o wstrzymaniu egzekucji, wydanej przez organ egzekucyjny.

Jak odblokować konto zajęte przez organ egzekucyjny

Spłata całego długu

Jeśli spłacisz cały dług, a pieniądze na Twoim koncie wciąż nie zostały odblokowane, zawiadomienie o zakończonej egzekucji prawdopodobnie jeszcze nie wpłynęło do banku. W takiej sytuacji, bank nie może odblokować konta. Aby poznać przyczynę takiej sytuacji, skontaktuj się z organem egzekucyjnym. 

Uchylenie zajęcia

Jeśli masz informację, że zapadła taka decyzja, a na Twoim koncie wciąż jest blokada, bank prawdopodobnie nie otrzymał jeszcze od organu prowadzącego postępowanie pisma uchylającego zajęcie. Aby ustalić przyczynę braku uchylenia egzekucji, skontaktuj się z instytucją prowadzącą postępowanie.

Najważniejsza jest komunikacja

Pamiętaj, że nie jesteś ani pierwszą, ani (prawdopodobnie) ostatnią osobą, której przytrafiło się zajęcie konta przez komornika. W takiej sytuacji ważne jest, aby nie unikać kontaktu z komornikiem, czy innym organem odzyskującym dług. Odpowiednia komunikacja i chęć wywiązania się ze swojego zobowiązania sprawi, że sprawę najpewniej załatwisz szybko i bez ponoszenia dotkliwych konsekwencji.

 

zespół Santander Bank Polska